Examencommissies hebben een wettelijk vastgelegde positie. Toch vinden zowel de leden van de examencommissies zelf als het management en de medewerkers van instellingen het lastig om die positie te erkennen.
Examencommissie staan voor het borgen van de kwaliteit van toetsen en afgestudeerden. Maar wat is borgen en hoe verhoudt zich dat tot zorgen. Het merendeel van de leden van de examencommissies is zelf docent. Deze leden zijn liever gericht op kwaliteitsverbetering (zorgen), dan op monitoring en controle (borgen). Ook de opleiding en de docenten zijn meer gebaat bij adviezen hoe de kwaliteit van de toetsen te verbeteren, dan een stempel achteraf dat de toetsing voldoet aan de eisen. Maar hoe behoud je je autonome positie als je ook gericht bent op kwaliteitsverbetering vooraf?
Examencommissies hebben een autonome positie. Dat wil zeggen dat ze niet worden aangestuurd worden door de directie van de faculteit, maar hun eigen agenda bepalen en zelfstandig onderzoeken kunnen uitzetten en informatie kunnen opvragen. Het komt echter regelmatig voor dat management en docenten van een opleiding in paniek raken als de examencommissie van die autonome positie gebruik maakt om inderdaad informatie op te vragen zoals toetsdossiers, of toetsresultaten. Meer communicatie over de taken, de positie en de plannen van de examencommissie kan daarbij zeker helpen.